به گزارش تحریریه، ارکان شرکت‌های دولتی عموماً مشتمل بر مجمع‌عمومی، هیأت‌مدیره، حسابرس مستقل و بازرس قانونی است که در قوانین تأسیس یا عمدتاً در اساسنامه آنها مشخص می‌شود. مهمترین رکن در اداره شرکت های دولتی، مجمع عمومی است که مشابه سایر شرکت های سهامی از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می‌شود.

اعضای مجمع عمومی در شرکتهای دولتی اصلی و مادرتخصصی که سهامدار آنها دولت است، براساس تبصره 72 دائمی قانون بودجه اصلاحی سال 1352 و قانون بودجه سال 1353 کل کشور (مصوب بهمن 1352) و اصلاحیه این قانون (مصوب بهمن 1379)، متشکل از وزیر مسئول، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس سازمان برنامه و بودجه و یک یا چند وزیر دیگر با تصویب هیئت وزیران است. به عبارت دیگر، اتخاذ تصمیم سهامدار واحد یعنی دولت در شرکتهای دولتی از طریق معرفی نمایندگان دولت که اشاره شد، تبلور می یابد. بنابراین قالب اصلی مجمع عمومی شرکتهای دولتی و حداقل سه عضو آن را قانون مشخص کرده است و ثابت هستند. سایر اعضای مجمع به پیشنهاد رئیس مجمع عمومی (وزیر مسئول) و تایید سازمان برنامه بودجه و وزارت امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیئت وزیران (در قالب اساسنامه) تعیین می شوند.

براساس کتاب «نگاهی به عملکرد شرکت‌های دولتی» که توسط دفتر امور شرکتهای دولتی وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه شده، میزان حضور وزرا و روسای سازمان های مستقل دولتی در مجامع شرکتهای دولتی اصلی و مادرتخصصی مطابق جدول زیر است:

گفتنی است در حال حاضر، 77 شرکت دولتی اصلی و مادرتخصصی فعال در کشور داریم و 11 شرکت دیگر در حال انحلال و تصفیه و یا در حال تشکیل هستند. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران تنها شرکت دولتی اصلی و مادرتخصصی است که وزیر امور اقتصادی و دارایی عضو مجمع عمومی آن نیست.

*وظایف و زمان تشکیل مجامع عمومی شرکت‌های دولتی

براساس مواد 83، 86 و 300 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت (مصوب اسفند 1347)، اهم وظایف مجمع عمومی عادی شرکتهای دولتی عبارتست از:

· تعیین خط مشی عمومی و تصویب تشکیلات کلی شرکت

· تصویب برنامه و بودجه

· تصویب صورت های مالی و اتخاذ تصمیم نسبت به گزارش های عملکرد هیئت مدیره

· نصب و عزل رئیس و اعضای هیئت مدیره (مدیرعامل)

· تعیین حسابرس (بازرس قانونی)

· تعیین روزنامه کثیرالانتشار

· تعیین حقوق و مزایای مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره

· تصویب آیین نامه های اداری، مالی و معاملاتی و استخدامی و نیز سایر آیین نامه ها.

به طور معمول، مجامع عمومی عادی سالانه این شرکتها هر ساله برای دو موضوع برگزار می گردد:

الف- مجمع عمومی تصویب صورت های مالی و عملکرد شرکتهای دولتی که براساس ماده 132 قانون محاسبات عمومی کشور (مصوب شهریور 1366) و ماده 254 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت می بایست حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از پایان سال مالی برگزار شود.

ب- مجمع عمومی بودجه پیشنهادی و اصلاحی شرکت که به طور معمول و با توجه به مهلت ارائه لایحه بودجه کل کشور توسط دولت به مجلس شورای اسلامی، در سه ماهه سوم سال و در ماه های مهر یا آبان برگزار می گردند. گفتنی است جلسات مجامع عمومی بودجه اصلاحی شرکتهای دولتی به استناد ماده 2 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (مصوب بهمن 1380) می بایست حداکثر تا 15 آبان ماه هر سال برگزار شود.

پایان/